Gratie versus genade

Onlangs heeft de nieuwe Amerikaanse president Trump verschillende gevangenen, die waren veroordeeld voor hun aandeel bij de Capitool rellen, gratie verleend. Voor de een betekende dit vrijheid in plaats van een paar maanden tot een paar jaar gevangenschap, de ander wordt zelfs een gevangenschap van 22 jaar bespaard. De Amerikaanse geschiedenis laat zien dat het niet ongebruikelijk is om gratie te verlenen aan veroordeelden. De vorige presidenten Biden en Clinton deden het ook.
    
Gratie is een middel wat door koningen en ook Amerikaanse presidenten gebruikt kan worden om veroordeelden strafvermindering of zelfs gehele vrijspraak te verlenen. In bovenstaande situatie betekent gratie dat je iets krijgt wat je niet verdient, namelijk vrijheid. Of je krijgt niet wat je wél verdient, namelijk gevangenschap. Er is echter niemand die voor deze onverdiende vrijheid heeft betaald. Op welk recht is deze gratie dan gebaseerd, vraag ik mij af. Hoe is het mogelijk dat een president een besluit van een rechtbank ongedaan kan maken. En hoe zit het dan met de onbetaalde schuld? Er heeft bloed gevloeid, want bij de rellen zijn doden gevallen. Naast de vele gewonden en de schade aan het Capitool.

Ik moet denken aan de schuld die wij bij God hebben. Wij gingen onze eigen weg en keerden ons tegen Hem. Onze zelfgekozen levensstijl maakte dat de schuld zó groot werd dat deze niet onbetaald kon blijven. God kon ervoor kiezen om ons gratie te verlenen. Hij zou ons onze zonden niet aanrekenen en ons de vrijheid geven die wij niet verdienen.

Goedkope genade
De Duitse prediker Dietrich Bonhoeffer heeft het dan over ‘goedkope genade’.  Wij krijgen vergeving en vrijheid die God niets kost. En zo gaan we er dan ook mee om. Maar dat is niet de genade die God geeft. We staan namelijk bij Hem in de schuld en onze schuld is zó groot dat deze niet zomaar kwijtgescholden kan worden.

Onbetaalbare schuld
Stel je het volgende eens voor: een groep jongeren gaat op vakantie naar Spanje. Nadat ze een aantal dagen hebben genoten van de zon wordt het tijd er ’s avonds eens op uit te trekken. De alcohol vloeit rijkelijk en de jongeren hebben zichzelf niet meer in de hand. Ze slaan op roverspad en vernielen winkels, restaurants, auto’s en nog veel meer van wat zij onderweg tegenkomen. De schade bedraagt vijf miljoen euro. Ze worden opgepakt door de politie en in de gevangenis gezet. Een rechter doet uitspraak en veroordeelt de jongeren tot een paar maanden gevangenschap. De veroorzaakte schade moet volledig vergoed worden. De ouders van de jongeren zien alles met lede ogen aan. Hoe zouden ze hun kinderen weer vrij moeten krijgen? Zoveel geld hebben ze niet. Tot er iets gebeurt dat niemand voor mogelijk houdt: de rechter kondigt aan dat de jongeren vrijgelaten moeten worden en de schuld niet meer hoeven te voldoen, want hij zou zelf naar de gevangenis gaan en de schade volledig vergoeden.

Jezus' offer
Wat een apart verhaal. Ongelooflijk toch? Maar dit is wel wat God voor ons heeft gedaan. Zijn Zoon, Jezus Christus, gaf Zijn leven voor ons en stierf aan het kruis. Alle schuld, die wij hadden moeten betalen maar nooit zouden hebben kunnen betalen, werd kwijtgescholden. Dit is de genade die volgens Bonhoeffer God alles heeft gekost. Hij gaf Zijn Zoon. De schuld werd vereffend. Wij kregen wat wij niet verdienden: we waren weer welkom in het huis van God en konden weer Zijn kinderen worden genoemd. Mogelijk gemaakt door de Almachtige God en Vader in de hemel.

Gratie is mogelijk bij mensen. Waarbij je je afvraagt: hoe is het mogelijk. Genade is mogelijk bij God. Waarbij je je ook afvraagt: hoe is het mogelijk.

‘Hij die de gestalte van God had, hield Zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens. En als mens verschenen, heeft hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood, de dood aan het kruis. Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat, opdat in de naam van Jezus elke knie zich zal buigen, in de hemel, op de aarde en onder de aarde, en elke tong zal belijden: ‘Jezus Christus is Heer,’ tot eer van God de Vader’. (Filippenzen 2: 6-11)

Foto: AdobeStock